ขั้นตอนในการปฏิบัติ การกระจายยาผู้ป่วยใน (ฉบับแก้ไข)

วัตถุประสงค์
   เพื่อให้แพทย์ พยาบาล และสหวิชาชีพ สามารถปฏิบัติได้อย่างถูกต้องตามมาตรฐานตรงกัน และสามารถดูแลผู้ป่วยในองค์รวมได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ขอบเขต
   ใช้ ณ หอผู้ป่วย โรงพยาบาลตำรวจ

ขั้นตอนการกระจายยาผู้ป่วยใน

1. แพทย์​

- เขียนคำสั่งการใช้ยา

   เขียนคำสั่งการใช้ยาด้วย CAPITAL LETTER พร้อมทั้งวันที่และเวลาที่แพทย์สั่ง ลงในคำสั่งการรักษาของแพทย์ (Doctor’s order sheet หรือ DOS) โดยใช้แผ่นรองด้านล่าง และ ปากกาลูกลื่น เพื่อกดให้ติดสำเนาด้านล่างชัดเจน

- การ OFF ยา

   ให้เขียนคำสั่งในคำสั่งการรักษาของแพทย์ (DOS) แผ่นใหม่ทุกครั้ง

- การ Review order ก่อนเริ่มระบบใหม่ต้อง Review order ใหม่ทุกราย 

- ให้ Review คำสั่งใหม่สัปดาห์ละ 1 ครั้ง

2. พยาบาล

- การเบิกยาต่อเนื่องเดิม 

   ส่งแบบฟอร์มแจ้งรายชื่อผู้ป่วยที่ต้องการเบิกยาต่อเนื่องเดิม หรือ ใบเบิกยาต่อเนื่อง(CON) ที่ติดสติ๊กเกอร์ AN ของผู้ป่วยเฉพาะที่ปัจจุบันอยู่ในหอผู้ป่วย ซึ่งจะเบิกยาต่อเนื่องเดิม แล้วใส่แฟ้ม มาให้ห้องจ่ายยาก่อนเวลา 9.00 น. ทุกวันกำหนดจ่ายยาต่อเนื่องเดิม

- กรณีที่มีการเปลี่ยนสิทธิ์ หรือชื่อ-สกุล

  ให้ประทับเปลี่ยนสิทธิ์ หรือเปลี่ยนชื่อ-สกุลลงใบสรุปราคายา/เวชภัณฑ์/อุปกรณ์เดิมที่ต้องการเปลี่ยนแปลงสิทธิ์ แล้วใส่แฟ้มส่งกลับมาห้องจ่ายยา

- กรณีเปลี่ยนหอผู้ป่วยเฉพาะหอผู้ป่วยที่รับย้ายผู้ป่วยเข้า

  ให้ประทับเปลี่ยนหอผู้ป่วยลงในสำเนาคำสั่งการรักษาของแพทย์ หรือแบบฟอร์มแจ้งรายชื่อผู้ป่วยที่ต้องการเบิกยาต่อเนื่องเดิม

- กรณีผู้ป่วยมีประวัติแพ้ยา

  ให้เขียนว่า แพ้ยา...........ด้วยปากกาแดง ลงในสำเนาคำสั่งการรักษาของแพทย์ (DOS) หรือใบเบิกยาต่อเนื่อง(CON) ใส่แฟ้มส่งให้ห้องจ่ายยา

- กรณีมีคำสั่งการรักษาใหม่

  แยกสำเนาคำสั่งการรักษาของแพทย์ (DOS) ที่ติด AN แล้ว เพื่อส่งห้องจ่ายยา ถ้ามีหลายแผ่นให้เขียนเลขหน้า และเรียงลำดับคำสั่งก่อน-หลังทุกแผ่น (สำเนาคำสั่งการรักษาของแพทย์ที่ส่งต้องมีขนาดครึ่งหนึ่งหรือเต็มแผ่นของสำเนาคำสั่งการรักษาของแพทย์เท่านั้น) และถ้ามียาปฏิชีวนะออกฤทธิ์กว้าง หรือยาที่ต้องใช้ใบDUE ให้แนบสำเนาแบบฟอร์มขออนุมัติใช้ยาปฏิชีวนะออกฤทธิ์กว้าง หรือใบDUE มาพร้อมสำเนาคำสั่งการรักษาใหม่ด้วยทุกครั้ง

- กรณีผู้ป่วยใหม่ แยกสำเนาคำสั่งการรักษาของแพทย์ (DOS) ที่ติด AN แล้ว และเขียนสิทธิ์การรักษาด้วยปากกาสีแดงที่ด้านบนขวาของสำเนาคำสั่งการรักษาของแพทย์ (DOS) แล้วใส่แฟ้มแยกเพื่อส่งเบิกยา

- กรณียา OFF พยาบาลแนบสำเนาคำสั่งการรักษาของแพทย์ (DOS) มากับใบคืนยารพ.ตร. ที่ลงรายการและจำนวนยาที่คืน และส่งมาพร้อมยาที่เหลือทุกครั้ง (รายละเอียดเกณฑ์การรับคืนยา/เวชภัณฑ์/อุปกรณ์ใน คำสั่งโรงพยาบาลตำรวจ เรื่องข้อปฏิบัติในการขอแลกเปลี่ยน-ขอรับเงินคืนค่ายา/เวชภัณฑ์และอุปกรณ์การรักษาโรค และข้อปฏิบัติในการคืนยาเสพติดประเภท2 และวัตถุออกฤทธิ์ประเภท2)

- กรณียากลับบ้าน
   ส่งสำเนาคำสั่งการรักษาของแพทย์ (DOS) ซึ่งสั่งจ่ายยา กลับบ้าน พร้อมทั้งระบุจำนวนที่ต้องการด้านท้ายชื่อยาในสำเนาคำสั่งการรักษาของแพทย์ โดยระบุจำนวนไม่เกินกำหนดที่ผู้ป่วยจะกลับมา Follow Up และแยกใส่แฟ้มยากลับบ้าน ถ้าไม่ระบุจำนวนจ่ายจำนวนตามแพทย์สั่ง แต่ไม่เกินระเบียบฯ​
หมายเหตุ กรณีที่ผู้ป่วยไม่กลับบ้าน (Admit ต่อ) ให้แจ้งห้องจ่ายยาเป็นลายลักษณ์อักษรและถ้าแพทย์สั่งยาเดิมซึ่งจ่ายเป็นยากลับบ้านให้ผู้ป่วยแล้ว ให้ใช้ยานั้นไปก่อน จนกว่าแพทย์จะสั่งยากลับบ้านใหม่จึงเบิกเพิ่ม โดยส่งสำเนาคำสั่งการรักษาของแพทย์มาด้วย

ปริมาณการจ่ายยาสำหรับคำสั่งใหม่

- กรณียาฉีดที่ไม่ระบุจำนวนที่แน่นอน เช่น Dopamine 1:1 ให้พยาบาลระบุจำนวนที่ต้องการด้านท้ายชื่อยาในสำเนาคำสั่งการรักษาของแพทย์ก่อนส่งมาเบิกยาทุกครั้ง ถ้าไม่ระบุจ่าย 1 VIAL/AMP.

- กรณียาครีม ยาน้ำ ยาตา ยาภายนอก Alcohol , Betadine , Unima , Flamazine , Intrasite gel และยาอมบ้วนปากหรือกลั้วคอ ให้ระบุ ขนาดบรรจุ และจำนวนที่ต้องการด้านท้ายคำสั่งการรักษาที่จำเป็นต้องใช้ยาดังกล่าวในสำเนาคำสั่งการรักษาของแพทย์ (DOS) ก่อนส่งมาเบิกยาทุกครั้ง กรณีไม่ระบุจำนวนจะจ่ายให้ 1 หลอดหรือขวด ถ้าเป็นยาต่อเนื่องเดิมต้องการเบิกให้ลงในใบเพิ่มยารพ.ตร.

- กรณียา STAT ให้ปฏิบัติตามปกติ แต่ให้แยกแฟ้มยา STAT
- กรณียาใช้เมื่อมีอาการ
(1) สำหรับคำสั่งการรักษา 1 วัน ให้ระบุจำนวนที่ต้องการในสำเนาคำสั่งการรักษาของแพทย์ (Doctor’s order sheet) ไม่เกิน สำหรับใช้ 24 ชั่วโมง ถ้าไม่ระบุจะจ่ายให้สำหรับใช้ 1 DOSE เท่านั้น ถ้าต้องการเบิกเพิ่มให้ใช้ใบเพิ่มยารพ.ตร. พร้อมแนบคำสั่งการรักษาของแพทย์ (DOS) มาด้วยทุกครั้ง

(2) สำหรับคำสั่งการรักษาต่อเนื่อง กรณียาเม็ด จ่ายครั้งละ 20 เม็ด กรณียาฉีด ยาน้ำ ยาตา และยาภายนอก จ่ายครั้งละ 1 ขวด และการเบิกครั้งต่อไปใช้ใบเพิ่มยารพ.ตร.
- กรณีอุปกรณ์ พยาบาลเขียนรายการและจำนวนตามที่ใช้จริง 1-3 วัน ในบัญชีเบิก-จ่ายเวชภัณฑ์ที่มิใช่ยา (อุปกรณ์) ที่ติด AN แล้ว และแยกใส่แฟ้มเวชภัณฑ์ที่มิใช่ยา (อุปกรณ์)
- กรณีอาหารทางการแพทย์ ให้พยาบาลเขียนรายการและจำนวนตามที่ใช้จริง 1-3 วัน ในบัญชีเบิก-จ่ายเวชภัณฑ์ที่มิใช่ยา (อุปกรณ์) และแยกใส่แฟ้มเวชภัณฑ์ที่มิใช่ยา(อุปกรณ์)
- กรณี Review Order ให้ส่งสำเนาคำสั่งการรักษาของแพทย์ (DOS)ให้ห้องจ่ายยาทุกครั้ง แม้จะไม่มีการเปลี่ยนแปลงคำสั่งการรักษาใหม่
- กรณีต้องการเบิกยาเพิ่ม เนื่องจากกรณีต่อไปนี้ ยาที่เบิกและจ่ายไปแล้วไม่ได้รับ และห้องจ่ายยายืนยันว่าจ่ายแล้ว ยาที่ผู้ป่วยทำหล่นหรือรับประทานแล้วอาเจียน ฯลฯ ให้เจ้าหน้าที่พยาบาลเขียนขอเบิกยาเพิ่มในแบบบันทึกการขอเบิกยากรณีพิเศษ และระบุ​เหตุผลที่ขอเบิกยาเพิ่มและวันเดือนปีที่ขอเบิกเพิ่ม

3. เจ้าหน้าที่หอผู้ป่วย
- นำแฟ้มใส่สำเนาคำสั่งการรักษาของแพทย์ (DOS)ให้ห้องจ่ายยา โดยแยกแฟ้มเบิกระหว่างยาคำสั่งการรักษาใหม่ ใบเบิกยาต่อเนื่อง ยาStat ยากลับบ้าน และเวชภัณฑ์ที่มิใช่ยา (อุปกรณ์) พร้อมทั้งลงเวลาที่นำแฟ้มมาถึงห้องจ่ายยา และวางแฟ้มเบิกแยกตามประเภทของการเบิกให้ถูกต้อง

4. ห้องจ่ายยา
- รับสำเนาคำสั่งการรักษาของแพทย์และบัญชีเบิก-จ่ายเวชภัณฑ์จากหอผู้ป่วย
- กรณีเป็นยาเมื่อมีคำสั่งการรักษาใหม่ ผู้ช่วยเภสัชกรพิมพ์ฉลาก คิดราคา และจัดยา/อุปกรณ์/อาหาร โดยดูจากสำเนาคำสั่งการรักษาของแพทย์ (DOS) และให้จ่ายยาสำหรับใช้จนถึงวันที่ครบกำหนดต้องจ่ายยาต่อเนื่องครั้งต่อไป เมื่อเป็นคำสั่งการรักษาครั้งแรกของคำสั่งการรักษาต่อเนื่อง หรือ จ่ายยาให้สำหรับใช้ 24 ชั่วโมง เมื่อเป็นคำสั่งการรักษา 1 วัน
- กรณียาต่อเนื่องเดิม ผู้ช่วยเภสัชกรพิมพ์ฉลาก คิดราคา และจัดยา/อุปกรณ์/อาหารโดยดูจากแบบฟอร์มแจ้งรายชื่อผู้ป่วยที่ต้องการเบิกยาต่อเนื่องเดิม ที่หอผู้ป่วยส่งมาให้ และDrug Profileเดิม และจ่ายยาให้สำหรับใช้จนถึงวันที่ครบกำหนดต้องจ่ายยาต่อเนื่องครั้งต่อไป
- กรณียา OFF ผู้ช่วยเภสัชกรบันทึกคำสั่งการOFF ในคอมพิวเตอร์ทุกครั้ง
- กรณียากลับบ้าน จ่ายยาตามสำเนาคำสั่งการรักษาของแพทย์ (DOS) ซึ่งสั่งจ่ายยากลับบ้าน ตามจำนวนที่ระบุไว้ท้ายรายการยานั้น โดยไม่เกินกำหนดที่ผู้ป่วยจะกลับมา Follow Up แต่ไม่เกินระเบียบที่กำหนด
- กรณียาครีม ยาน้ำ ยาตา ยาภายนอก Alcohol , Betadine , Unima , Flamazine, Intrasite gel, ยาอมบ้วนปากหรือกลั้วคอ และยาฉีดที่ไม่ระบุจำนวนที่แน่นอน เช่น Dopamine 1:1 ให้จ่ายยาตามจำนวนที่ระบุไว้ท้ายสำเนาคำสั่งการรักษา (DOS) กรณีไม่ระบุจำนวนให้จ่ายครั้งละ 1 ขวดหรือหลอด โดยจ่ายขนาดบรรจุน้อยที่สุดซึ่งมีในห้องจ่ายยา
- กรณียาใช้เมื่อมีอาการ สำหรับคำสั่งการรักษา 1 วัน ให้จ่ายยาไม่เกิน สำหรับใช้ 24 ชั่วโมง ถ้าไม่ระบุจ่ายครั้งละ 1 DOSE และสำหรับคำสั่งการรักษาต่อเนื่อง โดยกรณียาเม็ดให้จ่ายยาครั้งละ 20 เม็ด กรณียาฉีด ยาน้ำ ยาตาและยาภายนอกให้จ่ายครั้งละ1 ขวด/หลอด
- กรณียาที่แพทย์สั่ง โดยระบุจำนวนให้จ่ายยาตามจำนวนที่แพทย์ระบุแต่ไม่เกินระเบียบฯ

5. เภสัชกร
​- ตรวจสอบความถูกต้องของใบยา/อุปกรณ์/อาหาร และใบสรุปค่ายา/อุปกรณ์/อาหารก่อนจ่าย จากสำเนาคำสั่งการรักษาของแพทย์ (DOS) กรณีมีคำสั่งการรักษาใหม่ให้เก็บ Drug Profile และสำเนาคำสั่งการรักษาของแพทย์ (DOS) ไว้ด้วยกัน